Прэс-рэліз да 10 верасень 2012года

Сусветны дзень прадухілення самагубстваў або Сусветны дзень прадухілення суіцыду (Сусветны дзень прафілактыкі самагубстваў) - міжнародная дата, якая адзначаецца па ўсёй планеце штогод, 10 верасень.

Сусветны дзень прадухілення самагубстваў праводзіцца па ініцыятыве Міжнароднай асацыяцыі па прадухіленні самагубстваў (КАРТЫ) пры актыўнай падтрымцы Сусветнай арганізацыі аховы здароўя і пад патранажам Арганізацыі Аб'яднаных Нацый.

Паводле дадзеных СААЗ, самагубства з'яўляецца 13-ты па ліку прычынай смерці ва ўсім свеце, а ва ўзроставым дыяпазоне ад 15 да 44 гадоў яго значнасць падымаецца да чацвёртага месца. У 2000 г. па розных дадзеных ад 815 тыс. да 1 млн. чалавек ва ўсім свеце пакончыў з сабой. Ёсць падставы меркаваць, што ўзровень зарэгістраваных самагубстваў застаецца прыніжаных на 20%, а ў некаторых рэгіёнах свету - на 100% у выніку пераважных сацыяльных або рэлігійных поглядаў на самагубства.

Згодна з прыводнай СААЗ статыстыцы, у трэцім тысячагоддзі ад суіцыду гіне больш людзей, чым з-за ўсіх войнаў і гвалтоўных забойстваў разам узятых. У большасці эканамічна развітых краінах свету самагубства ўваходзіць у першую дзясятку прычын смерці.

Самагубства ўяўляе сабой вельмі значную маральную і эканамічную праблему. Сусветныя эканамічныя страты ад суіцыду склалі 1,8% глабальнага цяжару хваробаў у 1998 г. і складуць 2,4% да 2020 г., калі колькасць людзей, памерлых ад суіцыду дасягне 1 530 000 у год. прыкладна ў 10-20 раз большая колькасць людзей здзяйсняе суіцыдальныя спробы, што вылучае дадзеную форму аўтаагрэсіі на 6-е месца сярод прычын страты працаздольнасці. Больш за тое, кожны выпадак самагубства звязаны з перажываннем цяжкай траўматычнай рэакцыі гора роднымі і блізкімі які пакончыў з сабой чалавека, на чые жыцці гэты ўчынак ўплывае эмацыйна, сацыяльна і эканамічна.

Прафілактыка суіцыдальных паводзін ўяўляе сабой адну з найважнейшых задач грамадства, ажыццяўленне якой магчыма толькі пры інтэграцыі намаганняў мноства ведамстваў у адзіную прэвентыўную стратэгію. Сусветны дзень прадухілення суіцыду, па задуме прадстаўнікоў Міжнароднай асацыяцыі па прадухіленні самагубстваў, закліканы прыцягнуць увагу ўладаў і грамадскасці да гэтай праблемы.

Максімальны за апошнія некалькі дзесяцігоддзяў ўзровень суіцыдаў у Рэспубліцы Беларусь (35,3/100 000 насельніцтва) быў зарэгістраваны ў 1996 г. З 1996 г. па 2010 г. у рэспубліцы адзначаецца ўстойлівая тэндэнцыя да зніжэння ўзроўню суіцыдаў (далей 27,1%).

Па даручэнні Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь Міністэрствам аховы здароўя сумесна з зацікаўленымі ведамствамі быў распрацаваны Комплексны план па прафілактыцы суіцыдальных паводзін на 2009-2012 гады. Адказным выканаўцам Плана з'яўляецца Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь, а яго выканаўцамі - шматлікія Міністэрства, абласныя выканаўчыя камітэты, Мінгарвыканкам, грамадскія арганізацыі, рэлігійныя канфесіі.

Мерапрыемствы Плана ўключалі павышэнне эфектыўнасці ўзаемадзеяння дзяржаўных органаў, грамадскіх аб'яднанняў і арганізацый рознай міжведамаснай падпарадкаванасці па пытаннях прафілактыкі суіцыдаў; мерапрыемствы па павышэнню інфармаванасці насельніцтва аб дзейнасці службаў, падраздзяленняў дзяржаўных органаў, грамадскіх аб'яднанняў, рэлігійных арганізацый, якія прымаюць удзел у аказанні рознай дапамогі асобам, якія трапілі ў складаныя жыццёвыя сітуацыі; каардынацыю дзейнасці псіхалагічных службаў арганізацый Міністэрства адукацыі, Міністэрства аховы здароўя, Міністэрства працы і сацыяльнай абароны ў выяўленні псіхалагічных праблем сярод усіх узроставых груп насельніцтва і прадастаўленні своечасовай псіхалагічнай дапамогі.

У выніку ў 2010 г. у рэспубліцы было зафіксавана 26,1 выпадкі суіцыдаў на 100 тыс. насельніцтва. За 7 месяцаў 2012 г. у параўнанні з аналагічным перыядам 2011 г. ўзровень суіцыдаў знізіўся з 13,8 да 12,6 выпадкаў на 100 тыс. насельніцтва (8,9%), у тым ліку сярод папуляцыі гарадскіх жыхароў да 8,3 выпадкаў на 100 тыс. насельніцтва (зніжэнне на 10,6%), у сельскай папуляцыі - зніжэнне на 7,2% да 26,0 далей 100 тыс. насельніцтва.

Вядучай стратэгіяй СААЗ па зніжэнні рызыкі суіцыдаў з'яўляецца ідэнтыфікацыя спецыфічных груп рызыкі сярод насельніцтва з вызначэннем канкрэтных праблем і патрэбаў у кожнай з гэтых груп. Як правіла, праблематыка заўсёды бывае комплекснай і патрабуе такіх жа комплексных, міжведамасных умяшанняў: сацыяльная абарона і эканамічная бяспека, даступнасць псіхалагічнай і медыцынскай дапамогі, інфармаванасць людзей пра магчымасць атрымання канкрэтнай дапамогі па праблеме, спецыфічнай для дадзенай групы рызыкі. Групай максімальнага рызыкі суіцыду ў Беларусі з'яўляюцца мужчыны старэйшыя 50 гадоў. Такія медыцынскія фактары, як дэпрэсіі і алкагольная залежнасць, значна павялічваюць рызыку ў гэтай падгрупе.

Пазітыўную ролю ў прэвенцыі суіцыдаў гуляе павелічэнне ўзроўню ведаў па праблемах крызісу і суіцыдаў тых спецыялістаў, якія ўступаюць у кантакт з вялікай колькасцю людзей (настаўнікі, выкладчыкі ВНУ, сацыяльныя работнікі, псіхолагі і інш.).

Цесную сувязь з медыцынскімі фактарамі рызыкі (залежнасць ад алкаголю) мае стратэгія, звязаная з абмежаваннем продажу і жорсткім кантролем рэкламы алкагольных напояў. Эфектыўнасць такіх стратэгій даказаная практыкай: у былым Савецкім Саюзе найбольшы эфект на зніжэнне ўзроўню суіцыдаў сярод мужчын за ўсё 20-е стагоддзе быў прадэманстраваны ў гады «перабудовы», калі скарачэнне спажывання алкаголю ў перыяд антыалкагольнай кампаніі суправаджалася 40% -м падзеннем ўзроўню суіцыдаў у гэтай групе насельніцтва. Прымаючы пад увагу той факт, што алкагалізацыя насельніцтва спрыяе росту суіцыдальнай актыўнасці насельніцтва, будзе працягнута сістэматычная і мэтанакіраваная работа па выкананню мерапрыемстваў Дзяржаўнай праграмы па барацьбе з п'янствам і алкагалізмам на 2011-2015 гады, накіраваных на зніжэнне спажывання алкаголю насельніцтвам Рэспублікі Беларусь.

Калі галоўная задача ўсіх лекараў лячэбных спецыяльнасцяў - ранняя дыягностыка суіцыдальных рызыкі і кірунак пацыента да псіхіятра або псіхатэрапеўта (хоць тэрапеўтычнае ўмяшанне можа пачынацца ўжо на гэтым этапе), то галоўная задача вузкага спецыяліста - забяспечыць больш дакладную дыягностыку засмучэнні і рызыкі і забяспечыць адэкватнае лячэнне. Адэкватнае прызначэнне антыдэпрэсантаў з'яўляецца адной з перадумоў эфектыўнага зніжэння суіцыдальнай рызыкі. Грунтуючыся на выніках даследавання, які ахапіў усё насельніцтва Швецыі, Ісаксан Дж. з суаўт. (1996) прыйшлі да высновы, што павелічэнне частаты прызначэння антыдэпрэсантаў спрыяла скарачэнні ўзроўню суіцыдаў у 1,8 разы сярод дэпрэсіўных пацыентаў. Такі ж выснову пра ўплыў павелічэння выпіскі антыдэпрэсантаў лекарамі агульнай практыкі на зніжэнне ўзроўню суіцыдаў быў зроблены ў даследаванні на востраве Готланд.

Аказанне дапамогі чалавеку ў крызіснай сітуацыі немагчыма без удзелу такіх спецыялістаў, як псіхатэрапеўт і псіхолаг. У рэспубліцы забяспечана шырокая даступнасць для насельніцтва псіхатэрапеўтычнай дапамогі, парадак аказання якой пастаянна ўдасканальваецца.

Тэлефонныя лініі для аказання экстранай псіхалагічнай дапамогі «Тэлефон даверу»:

 

Мінск - для дзяцей і падлеткаў 8 (017) 246 03 03, 8 (017) 215 00 00 (кругласутачна), 8 (017) 290-44-44 (для дарослых).

 

Па Мінскай вобласці 8 017 2020401 (кругласутачна);

– Барысаў 8 0177 734463 (13.00-15.00)

– Відэлец 8 01771 51498 (8.00-17.00)

– Валожын 8 01772 55425 (8.00-19.00)

– Мар'іна Горка 8 01713 60729 (8.00-16.00)

– Слуцк 8 01795 55333 (16.00-18.00)

– Салігорск 8 0174 221122 (13.30-15.30)

– Стоўбцы 8 01717 54643 (8.00-16.30)

– Жодзіна 8 01775 35102 (13.00-15.00)

 

Па Брэсцкай вобласці:

– Брэст 8 0162 40-62-26 (кругласутачна)

– Брэст 8 0162 20-15-55 (кругласутачна)

– Баранавічы 8 0163 40-60-80 (с10.00 да 17.00 штодня акрамя выхадных і святочных дзён).

 

Па Віцебскай вобласці:

– Новапалоцк 8 0214 532375 (8.00-20.00)

– Полацк 8 0214 432220 (8.00-20.00)

– Орша 8 0216 210019 (8.00-20.00)

– Віцебск 8 0212 43 22 93 (кругласутачна)

 

Па Гомельскай вобласці: Гомель 8 0232 379191 (кругласутачна)

 

Па Гродзенскай вобласці: г. Гродна УАЗ «ГОКЦ« Псіхіятрыя-Наркалогія »» 8 (0152) 757515 (кругласутачна)

 

па Магілёўскай вобласці:

– УАЗ «УАЗ« Магілёўская абласная псіхіятрычная бальніца » 8 (0222) 47 31 61 (кругласутачна);

– УАЗ «Магілёўскі абласны лячэбна-дыягнастычны цэнтр» 8 (0222) 22 26 81 (з 8.00 да 17.00), мафія. +375 25 60 219 (з 8.00 да 17.00)

 

Інфармацыя пра нумары тэлефонаў маецца на сайце Міністэрства аховы здароўя www. minzdrav.gov.by. У дзяржаўнай установе «Рэспубліканскі навукова-практычны цэнтр псіхічнага здароўя» адкрыты два стацыянарных псіханеўралагічных аддзялення для лячэння крызісных станаў, функцыянуюць бясплатныя тэлефонныя «гарачыя лініі» для аказання псіхалагічнай дапамогі асобамі, якія трапілі ў цяжкую жыццёвую сітуацыю (нумары тэлефонаў 8 801 100 16 11; 8 801 100 21 21).

Суіцыдальныя паводзіны не з'яўляецца выключна медыцынскай праблемай. Прычыны такога складанага феномена як суіцыд ўключаюць у сябе сацыяльныя, эканамічныя, псіхалагічныя, культуральные, рэлігійныя і медыцынскія фактары рызыкі. Прафілактыка суіцыдальных дзеянняў з'яўляецца комплекснай задачай ўсяго грамадства, што забяспечваецца комплексным падыходам да прафілактыкі суіцыдаў, рэалізуюцца ў Рэспубліцы Беларусь.

 

Галоўны пазаштатны спецыяліст

па псіхатэрапіі і псіхалогіі

Міністэрства аховы здароўя

Рэспублікі Беларусь,

загадчык кафедры псіхатэрапіі

і медыцынскай псіхалогіі БелМАПА И.А.Байкова