ВІЧ-інфекцыя (сіндром набытага імунадэфіцыту – СНІД, інфекцыя вірусам імунадэфіцыту чалавека – ВІЧ інфекцыя, сіндром набытага імунадэфіцыту – СНІД, сіндромы набытага імунадэфіцыту – ЭЙДС, сіндром набытага імунадэфіцыту – ЯК) – павольна прагрэсавальнае інфекцыйнае захворванне, якое ўзнікае з прычыны заражэння вірусам імунадэфіцыту чалавека, які дзівіць імунную сістэму, у выніку чаго арганізм становіцца высока ўспрымальны да апартуністычных інфекцый і пухлін, якія ў канчатковым выніку прыводзяць да гібелі хворага.

Класіфікацыя Цэнтр кантролю захворванняў 1993 года

Для вызначэння стадыі ВІЧ-інфекцыі ў большасці клінік усё яшчэ прымяняецца класіфікацыя Цэнтр кантролю захворванняў 1993 г., у якой улічваюцца як клінічныя праявы, так і колькасць лімфацытаў CD4.

Класіфікацыя стадый ВІЧ-інфекцыі, прапанаваная CDC у 1993 г.

Класіфікацыя CDC 2008 года

У 2008 г. CDC прадставілі перагледжаную класіфікацыю стадый ВІЧ-інфекцыі. У ёй дадзена адзінае вызначэнне стадый ВІЧ-інфекцыі для падлеткаў? 13 гадоў і дарослых. Класіфікацыя была перагледжана з мэтай атрымання спрошчанай класіфікацыі стадый ВІЧ-інфекцыі з улікам апошніх дасягненняў у галіне дыягностыкі і лячэння ВІЧ-інфекцыі.. Да трох раней выдзеленых стадый ВІЧ-інфекцыі была дададзена чацвёртая (ВІЧ-інфекцыя, неўстаноўленая стадыя).

Вірусалогія. ВІЧ адносіцца да сямейства рэтравіруса, падсямейству лянтывірусаў. Стужкі вірусы выклікаюць хранічныя інфекцыі з доўгім латэнтным перыядам, персістыруючай рэпрадукцыяй віруса і паразай ЦНС. ВІЧ-1 і ВІЧ-2 маюць падобную структуру. Ва ўсім свеце большасць выпадкаў СНІДу сёння выклікана ВІЧ-1.. Колькасць інфіцыраваных ВІЧ-1 на зямным шары перавышае 40 млн. чалавек, большасць з іх жыве ў Азіі, Заходняй, Экватарыяльнай і Паўднёвай Афрыцы і Паўднёвай Амерыцы.

Марфалогія. Дыяметр ВІЧ-1 складае 100 нм. Звонку вірус акружаны ліпіднай мембранай., у якую ўбудаваны 72 глікапратэінавыя комплексы. Кожны з гэтых комплексаў утвораны трыма малекуламі павярхоўнага глікапратэіда. (gpl20) і трыма трансмембраннага (gp41). Унутры да ліпапратэіднай абалонкі прыляжыць матрыксны бялок р 17. Асяродак віруса (капсід) складае капсідны бялок р24, які атачае бялкавануклеінавы комплекс: дзве малекулы віруснай РНК, звязаныя з пратэідам р7 і зваротнай транскрыптазы рбб. Вірус змяшчае ўсе неабходныя ферменты для рэплікацыі: зваротную транскрыптазу, интеграза r32 і протеаза pi 1. ВІЧ не стоек у навакольным асяроддзі. Ён инактивируется пры тэмпературы 56 ° С за 30 хвілін, пры кіпячэнні - праз адну хвіліну, гіне пад уздзеяннем хімічных агентаў, дапушчаных для правядзення дэзінфекцыі. Вірус адносна ўстойлівы да іянізавальнай радыяцыі, ультрафіялетаваму апраменьванню і замарожванню пры -70 ° С.

Шляхі перадачы ВІЧ:

• пры палавым кантакце з ВІЧ-інфікаваным;
• пры пераліванні інфікаванай крыві ці прадуктаў крыві (заражэнне магчыма таксама пры штучным апладненні, трансплантацыі скуры і органаў);
• пры выкарыстанні нестэрыльных іголак і шпрыцаў, якімі рабіў ін'екцыі ВІЧ-інфікаваны;
• ад маці дзіцяці (падчас цяжарнасці, родаў, пры кармленні грудзьмі.

ВІЧ не перадаецца: маскітамі, камары, блыхамі, пчолы і восы. ВІЧ не перадаецца пры бытавых кантактах. Не апісана ніводнага выпадку заражэння праз сліну, якая не ўтрымлівае кроў, і слёзную вадкасць.. Паколькі ВІЧ не перадаецца са сліной, нельга заразіцца праз агульныя шклянкі, відэльцы, бутэрброды ці садавіна (Фрыдланд, 1986; Кастра, 1988; Фрыдланд, 1990). Па меркаванні кіроўных адмыслоўцаў траплення на непашкоджаную скуру інфікаваных біялагічных вадкасцяў (напрыклад, крыві) для перадачы віруса недастаткова.

Палавыя кантакты.

Половые контакты без презерватива — самый частый путь передачи ВИЧ-инфекции ва ўсім свеце. Самый высокий риск заражения существует при пассивном анальном половом контакте, аднак апісаны выпадкі заражэння і пасля аднаразовага актыўнага палавога кантакту. Захворванні, перадаюцца палавым шляхам, значна падвышаюць рызыка заражэння ВІЧ. Чым ніжэй вірусная нагрузка, тым менш заразны хворы.

Ужыванне ін'екцыйных наркотыкаў.

Выкарыстанне нестэрылізаваных шпрыцаў і іголак, якімі рабіў ін'екцыі ВІЧ-інфікаваны, - важны шлях перадачы ВІЧ у краінах з вялікай колькасцю спажыўцоў ін'екцыйных наркотыкаў. У адрозненне ад выпадковых уколаў (пры медыцынскіх маніпуляцыях) іголкай рызыка заражэння праз агульныя іголкі нашмат вышэй, бо спажывец ін'екцыйных наркотыкаў правярае правільнасць становішча іголкі, набіраючы ў яе кроў.

Перадача ад маці дзіцяці (вертыкальны шлях).

В отсутствие профилактических мероприятий частота передачи ВИЧ от матери ребенку во время беременности и родов составляет 15-30%. Приблизительно в 75% гэтых выпадкаў перадача ВІЧ адбываецца на позніх тэрмінах цяжарнасці і ў родах. каля 10% выпадкаў вертыкальнай перадачы ВІЧ адбываецца ў першых двух трыместрах цяжарнасці., яшчэ 10-15% - Падчас груднога гадавання.

Цяпер вертыкальная перадача ВІЧ становіцца рэдкасцю дзякуючы антырэтравіруснай прафілактыцы і планавым кесаравым сячэнням..

Ін'екцыі і трансфузіі інфікаваных прэпаратаў крыві.

У большасці заходніх краін выпадкі трансфузіі ВІЧ-інфікаванай крыві і яе прэпаратаў сталі рэдкасцю. Пры сучасных метадах дыягностыкі і скрынінга донарскай крыві рызыка заражэння ВІЧ пры пераліванні адной дозы крыві складае 1:1 ТАА ТАА.

Асноўныя праявы эпідэмічнага працэсу.

• Первый этап (1987-1995 г.г.) — завоз ВИЧ иностранными гражданами и распространение инфекции среди населения за счет сексуальных контактов, медленные темпы развития эпидемического процесса;
• Второй этап (1996-1998 г.г.) — стремительное распространение инфекции среди лиц, употребляющих наркотические вещества; ведущий путь передачи —’ парентеральный;
• Третий этап (1999 г. по настоящее время) — является последствием предыдущей, формируется за счет сексуальных партнеров наркопотребителей 1 асоб, инфицированных половым путем. Выход инфекции из групп риска, возрастает риск инфицирования женщин и детей, ведущий путь передачи половой.

Клиническая классификация ВИЧ-инфекции у взрослых и подростков (пересмотр 2006 г.)

Острая ВИЧ-инфекция

• асимптомная
• острый ретровирусный синдром

Клиническая категория 1

• бессимптомная ВИЧ-инфекция
• персистирующая генерализованная лимфаденопатия

Клиническая категория 2:

Себорейный дерматит, ангулярный хейлит, рецидивирующие язвенные поражения слизистой полости рта, HZ (обширный процесс вдоль одиного дерматома), рецидивирующие инфекции респираторного тракта (2 и более эпизодов за 6 месяцев синуситов, среднего отита, бронхита, фарингита, трахеита), онихомикозы, папулезная зудящая сыпь.

Клиническая категория 3:

Волосистая лейкоплакия языка, немотивированная хроническая диарея, длительностью более 1 месяцы, рецидивирующий оральный кандидоз (2 и более эпизода за любые 6 месяцаў), тяжелые предположительно бактериальные инфекции(пнеўманія, эмпиема), острый некротический язвенный стоматит, гингивит или периодонтит.

Клиническая категория 4:

Легочной туберкулез, внелегочной туберкулез, немотивированная потеря веса (больш 10% Мінску за 6 месяцаў), ВИЧ вастинг-синдром, пневмоцистная пнеўманія, рецидивирующая тяжелая рентгенологически подтвержденная пневмония (2 и более эпизода за год), ЦМВ-ретинит + колит, інфекцыя, вызванная вирусом простого герпеса (хроническая или персистирующая в течение 1 мес. і больш), ВИЧ-ассоциированная кардиопати, ВИЧ-ассоциированная нефропатия, энцефалопатия, саркома Капашы і ВІЧ- асацыіраваныя пухліны,таксаплазмоз, крыптаспарыдыёз, крыптакокавы менінгіт, якая пагрэсуе мультыфакальная лейкаэнцэфалапатыя, дысемініраваная грыбковыя інфекцыі, нетуберкулезные микобактериальные инфекции или диссеминированный атипичный микобактериоз.

Клиническая категория А (по классификации CDC) соответствует острой ВИЧ-инфекции и 1 клінічнай катэгорыі (па клінічнай класіфікацыі СААЗ), клінічная катэгорыя У – 2 і 3 клінічным катэгорыям, клінічная катэгорыя С – 4 катэгорыі, адпаведна.

Пацыенты, якім праводзіцца дыягностыка ВІЧ з выкарыстаннем ПЦР:

• новорожденные
• больные с агаммаглобулинемией
• больные находящиеся в периоде «серологического окна»
• острая ретровирусная инфекция
• доноры крови.

В РБ любой желающий может пройти анонимное обследование на ВИЧ- инфекцию в любом медицинском учреждении. Пациенту гарантируется полная конфендициальность, которая охраняется законом РБ. Акрамя таго, больные обследуются по клиническим показаниям при наличии признаков заболеваний подозрительных на проявление ВИЧ. Кантынгенты, подлежащие обязательному тестированию на ВИЧ определены в приказе М3 РБ №351, 1998.

Кантынгенты, подлежащие обследованию на ВИЧ в РБ (Служебное письмо М3 РБ 18.12.2009 № 02-2-04/4037 «О медицинском освидетельствовании на ВИЧ»).

Донары, иностранные граждане, лица с клиническими симптомами заболеваний (ліхаманка, лимфаденопатия, потеря массы тела, рецидивы пневмоний, серозный менингит неустановленной этиологии, энцефалит неустановленной этиологии, нейропатии, слабоумие и др.). Больные с подозрением или подтвержденным диагнозом (рецидивы бактериальных инфекций, кандыдоз, криптококкоз, сухоты, сепсис, саркома, мононуклеоз, образования головного мозга, лимфомы и др.). Новорожденные с задержкой развития, аномалии, маловесные, масса менее 2500. Больные парентеральными гепатитами, цяжарныя, реципиенты препаратов крови, жидкостей, дзеці, рожденные ВИЧ-инфицированными, дети на гособеспечении, лица с ИППП, наркоманы, пенитенциарная система, наличие эпидпоказаний, ананімна.

Даследаванні, позволяющие осуществлять мониторинг ВИЧ-инфекции:

1.Определение уровня лимфоцитов CD4+B сыворотке крови (иммунограмма методом моноклональных антител)

2. Определение вирусной нагрузки ВИЧ в крови инфицированного (ПЦР) 3.Определение мутаций резистентности ВИЧ к антиретровирусным препаратам (ПЦР, генетический анализ ВИЧ).

лічыцца, что уровень ВН выше 100 000 копий/мл — пороговый уровень для старта терапии у взрослых и детей старше 1 гады жыцця.

1. Тэсты, позволяющие установить факт инфицирования ВИЧ

• Тэсты, позволяющие контролировать течение (мониторинг) ВИЧ-инфекции у инфицированного человека (установить стадию ВИЧ-инфекции, определить показания к началу терапии, оценить эффективность терапии).

2. Установление факта инфииированности ВИЧ.

1. Серологические тесты:

• определение антител к ВИЧ (ИФА, иммуноблот)
• определение антигена Р24

2. Молекулярно-генетические тесты:

• Определение РНК вируса
• Определение ДНК провируса